Organizacja, jaką jest komunikacja miejska ma znaczącą rolę w społeczeństwie. To ona pozwala rozwijać komfort życia społeczeństwa, a także przyczynia się do rozwoju transportu. Jak każda organizacja skupia się na dobrych relacjach z klientami korzystającymi z usług ich firmy. Zarządzanie organizacją zajmującą się usługami dla klientów nie jest łatwo. Jest to skomplikowany proces zarządczy.
Jeżeli chodzi o modele organizacji komunikacji miejskiej można wyróżnić trzy takie modele. Tymi modelami są:
1. Wyodrębnione jednostki zarządzające transportem drogowym co w przypadku Polski jest to Zarząd Transportu Miejskiego w Warszawie, Zarząd Infrastruktury Komunalnej w Krakowie oraz Zarząd Transportu i Dróg w Łodzi,
2. Odpowiedni dla danego miejsca w Polsce Wydział Urzędu Miasta, na przykład Wydział Urzędu Miasta w Krakowie,
3. Przeniesienie odpowiedzialności na miejskie przedsiębiorstwo komunikacyjne.
W Polskiej organizacji komunikacji miejskiej występują trzy wyodrębnione powyżej modele organizacji. Należy jednak przybliżyć ich funkcjonowanie.
Omawiając pierwszy z modeli na przykładzie Zarządu Transportu Miejskiego w Warszawie można stwierdzić, że jest to nic innego jak jednostka samorządu terytorialnego powołana do działań, jakie maja na celu organizowanie, zarządzanie i kontrolę transportu miejskiego na terenie Warszawy (w innych przypadkach będzie to odpowiedni dla danego miejsca Zarząd Transportu Miejskiego). Zarząd ten decyduje o rozkładach tras dla wszystkich środków transportu (tramwaju, metra, autobusów), Do zadań tych można także zaliczyć organizowanie, planowanie oraz koordynacje układu komunikacyjnego w Warszawie a także innych gminach, jakie przewidują porozumienia z nimi. Realizuje również zadania związane z wdrożeniem, zarządzaniem i eksploatacją systemu Warszawski Rower Publiczny.
Zarząd Transportu Miejskiego w Warszawie współpracuję z innymi spółkami, które świadczą usługi w transporcie miejskim i są to spółki samorządowe i prywatne. Do samorządowych można zaliczyć Miejskie Zakłady Autobusowe w Warszawie obsługujące linie autobusowe, Metro Warszawskie obsługujące kolej podziemną, Szybka Kolej Miejska obsługująca kolej naziemna łącząca także śródmieście z obrzeżami, Tramwaje Warszawskie obsługujące jak sama nazwa wskazuję tramwaje oraz KM Łomianki, które obsługuje linie przede wszystkim po Łomiankach. Natomiast do prywatnych można zaliczyć Mobilis, PKS Grodzisk Mazowiecki, Arriva Bus Transport Polska oraz Michalczewski. Prywatne spółki obsługują linie od 9201 do 9699.
Następnym modelem jest Wydział Urzędu Miasta a w szczególności można tu wyróżnić Wydział Transportu Publicznego i Inżynierii Ruchu Drogowego czy Wydział Komunikacji i Transportu Publicznego. W każdym urzędzie nazwa może nieco się różnic jednak ich zadania nie zmieniają się. A mianowicie do podstawowych zadań można zaliczyć zarządzanie transportem publicznym, a ściślej ujmując do tych zadań należą miedzy innymi:
Rozliczanie zadań przewozowych,
Kontrola nad kierowcami, na przykład ich punktualnością,
Wyposażenie przystanków w karty informacyjne o rozkładach jazdy,
Publikowania rozkładów jazdy na stronach internetowych,
Współpraca z innymi gminami w celu zorganizowania komunikacji zbiorowej,
Czynności związane z opłatami za bilety,
Przygotowywanie regulaminów czy zasad korzystania z komunikacji,
Kontrola przedsiębiorstw zgodnie z Ustawa o transporcie drogowych,
Wszelkie czynności związane z opłatami, reklamacjami i innymi sprawami klientów komunikacji miejskiej.
W stwierdzeniu przeniesienie odpowiedzialności na miejskie przedsiębiorstwo komunikacyjne kryje się organizacja transportu drogowego przez przedsiębiorstwa w danym mieście zajmujące się daną działalnością.
Na poniższym rysunku 1 przedstawione zostały modele i sposoby zarządzania komunikacją miejską. Wyróżnione zostały cztery główne kryteria, jakimi są przede wszystkim kryterium centralizacji dla sfery regulacji, które mówi nam czy organizator uczestniczy w przewozach osób czy też nie, kryterium własności dla sfery regulacji, które charakteryzują się występowaniem organizatorów albo z działalności publicznej lub prywatnej. Trzecim kryterium jest kryterium centralizacji dla sfery realizacji, który cechuje się występowaniem jednego lub wielu podmiotów w sferze realizacji zamówienia, jakim jest przewóz osób. Ostatnim z kryterium jest kryterium własności dla sfery realizacji polegające na formie własności, które są do wyboru z pośród trzech. Takimi formami może być monopol własności publicznej, monopol własności prywatnej oraz różna forma własności.
Od organizacji świadczącej usługi w transporcie drogowym a szczególnie w transporcie miejskim oczekuję się jak największej, jakości świadczonych usług, dlatego też zakłady lub główny operat tejże działalności skupia się na pozyskaniu firm współpracujących, takich aby świadczyły one jak najlepsze usługi pod nazwą transportu miejskiego w danym mieście. Albowiem, gdy firma, z którą dana miejscowość współpracuje w ramach transportu miejskiego świadczyłaby złej jakości usługi, klienci uważaliby cały transport w danym mieście za zły.
Ważnym jest postrzeganie przez klientów komunikacji, jako dobrze prosperującego ogniwa zarządzania gminy czy miasta, ponieważ osłabi to pozycje jak i rozwój danej organizacji, co spowoduję zmniejszenie zysków. Trudnym jest, zatem dobranie najlepszego współpracownika, który dąży do zadowolenia klientów i rozwoju firmy. Przedsiębiorstwa te jako organizacje samorządu terytorialnego a zwłaszcza lokalnego zajmują szczególnie ważne miejsce w sektorze publicznym, ponieważ ich główną funkcją jest działanie na rzecz zaspokajania potrzeb obywateli na danym terytorium, czyli jego mieszkańców, którzy korzystają z danej usługi.
Nawet ustawy określają zasady i formy gospodarki komunalnej jednostek samorządu terytorialnego polegające na wykonywaniu zadań w celu zaspokojenia potrzeb zbiorowej wspólnoty. Gospodarka komunalna obejmuje komunalne przedsiębiorstwa użyteczności publicznej w tym lokalny transport zbiorowy, którego celem jest nieprzerwalnie i ciągle świadczyć usługi i zaspokajać potrzeby usług powszechnie dostępnych i spełniać je poprzez najwyższej jakości świadczone usługi.
Podsumowując można stwierdzić, iż transport miejski jest ważnym ogniwem dla każdego obywatela poruszającego się w miejscu zamieszkania lub poza nim środkami komunikacji miejskiej. Poruszając temat modelów organizacji komunikacji miejskiej w szczególnej mierze skupiono się na komunikacji miejskiej w Warszawie, ale nie tylko. Spośród trzech modeli można wyróżnić jednostki zarządzające transportem drogowym, wydziały Urzędu Miasta odpowiednie dla danego miejsca czy terytorium oraz miejskie przedsiębiorstwa komunikacyjne. Transport w Polsce opiera się na tych trzech modelach organizacji, ponieważ dobrze prosperuję nie zostają one zmienne. Wiadomym jest jednak fakt, że znajdą się przeciwnicy komunikacji miejskiej w danym mieście. Nie ma jednak takiej dziedziny, w której ich nie można odnaleźć. Jak każda organizacja ma swoje plusy jak i minusy, tak samo jak modele organizacji. Każda z organizacji przybiera takie modele, dzięki którym ich działalność przynosi zyski i rozwija się. Komunikacja miejska jest, zatem swoistym podejściem strategicznym do rozwoju lokalnego danego terytorium. Transport, bowiem jako dziedziną danego Urzędu Miasta bądź Gminy, która jest jedną z kluczowych zarówno dla mieszkańców jak i dla rządzących. Przyczynia się on do rozwoju całej organizacji jak i ukazania postępu w funkcjonowaniu danej władzy w danym miejscu. Organizacje muszą jednak podjąć decyzje czy usługi te świadczą sami czy zatrudniają zewnętrzne spółki do pomocy. Wynika to także z ilości pracy w danej miejscowości. Jednakże do takiej strategicznej decyzji należy podejść ostrożnie. Wiąże się ona z pogorszeniem bądź poprawą, jakości usług. Pociąga ona za sobą dane ryzyko, a więc należy się zastanowić czy dane ryzyko warto jest ponieść. W większości przypadków firmy z branży transportu miejskiego współpracują z firmami, które świadczą im usługi. W przypadku Warszawy jedna organizacja nie byłaby w stanie objąć swoim zasięgiem całości obszaru.